گزارشی از روند توسعه محله دانشجو در 30 سال

تقسیم‌بندی شهرها در واحدهای مختلفی انجام می‌شود. منطقه، ناحیه و محله؛ قسمتی از تقسیم‌بندی شهری هستند که از سوی شهرداری انجام می‌شود. اکنون مشهد دارای 13 منطقه فعال است که البته به زودی با اعمال تقسیم‌بندی جدید شهری به 17 منطقه افزایش خواهند یافت. هر کدام از این مناطق هم شامل بر ناحیه‌ها و محله‌هایی هستند و در این بین منطقه 11 شهرداری مشهد شامل 2 ناحیه و 9 محله است.

دانشجو، نام یکی از محله‌های ناحیه 2 منطقه 11 است که قدمت چندانی ندارد اما به عنوان یک محله برخوردار شناخته می‌شود. در اینجا می‌خواهیم مروری داشته باشیم بر هویت این محله از قدیم تا به امروز و اینکه چگونه تشکیل شده است.

محمد سلطانی، یکی از قدیمی‌ترین افراد ساکن این منطقه، اطلاعات مفیدی درباره تشکیل این محله شهری دارد. سلطانی در ابتدای گفت‌وگو درباره اولین تصویری که از محله دانشجو فعلی به خاطر دارد، گفت: «من حدود اواخر دهه 50 و اوایل دهه 60 در این منطقه رفت و آمد داشتم. از منطقه 11 فعلی که می‌بینیم در آن زمان فقط قسمتی از آزادشهر ساخته شده بود، آن هم به صورت خیلی کم.

 پارک ملت هم یک پروژه ناقص بود. قسمتی از بولوار معلم تا بولوار جلال آل احمد پیش رفته بود، بعد از آن تا به زندان مرکزی هیچ ساختمانی نبود. در آن زمان زندان به گونه‌ای ساخته شده بود که در واقع بیرون از شهر بود، اما حالا پیشروی شهر آن را در دل خود جای داده است. هیچ عنصر قدیمی در محله دانشجو نیست. 

در اواخر دهه پنجاه، بولوار وکیل‌آباد یک راه خاکی برای رسیدن به طرقبه و شاندیز و روستاهای اطراف آن بود. این مسیر هم که پر از درخت و علوفه بود، در محل پمپ بنزین فعلی که در ابتدای بولوار دانشجو واقع شده است، حالا شاید هم کمی پایین‌تر یا بالاتر، یک فضای کافه مانند واقع شده بود که مسافران گذری طرقبه و شاندیز و زندان از آن استفاده می‌کردند. در کنار این‌ها یک جوی آب هم که بیشتر مواقع سال آب داشت از سمت زندان به سمت آزادشهر می‌رفت، محل دقیق این جوی آب تقریبا در راستای بولوار معلم فعلی بود.»

سلطانی در ادامه درباره روند پیشرفت این محله گفت: «اگر اشتباه نکنم اواسط دهه شصت بود که تعداد کمی از مردم شروع به ساخت‌وساز خانه در این منطقه کردند. زمین‌های منطقه قطعه‌های 500 متری بود که بیشتر آن‌ها‌ را شاغلان در آموزش و پرورش دوره پهلوی خریداری یا تملک کرده بود. در ابتدا اقشار ضعیف در این منطقه خانه و منزل مسکونی می‌ساختند چرا که توانایی مالی زندگی در شهر را نداشتند. به مرور زمان شرایط تغییر کرد. محله‌های جلوتر از جمله شهید رضوی، سیدرضی و دانش‌آموز ساخته شدند و زمینه پیشرفت برای محله دانشجو هم مهیا شد. مردم با درخواست‌های مکرر به سراغ شرکت‌های آب و برق رفتند تا اینکه محله دانشجو فعلی، کم‌کم شرایط ایده‌آل زندگی را به دست آورد.»

محله دانشجو اکنون یکی از محله‌های خوب برای زندگی در شهر مشهد است. شاید قدیمی نباشد اما در دوران فعلی همه امکانات و شرایط مناسب زندگی را داراست

علی محمدنژاد، یکی دیگر از افرادی است که به مدت طولانی در محله دانشجو زندگی کرده است. محمدنژاد درباره نحوه توسعه محله گفت: «در قدیم نام این بولوار دانشجو نبود، اصلا بولواری هم نبود. تعدادی خانه در قطعه‌های بزرگ ساخته شده بود که ابتدا برای روزهای تعطیل و به عنوان باغ استفاده می‌شد. بعدتر که بولوار وکیل‌آباد آسفالت شد روند فروش زمین‌های منطقه سرعت گرفت. زمین‌ها به قطعات 250 متری تقسیم می‌شد و به فروش می‌رسید. اگر اشتباه نکنم در اواخر دهه هفتاد یا اوایل دهه هشتاد نام دانشجو را شورای اسلامی شهر برای این بولوار برگزید که ما هم در آن زمان دلیل این نام را متوجه نشدیم ولی هرچه بود نام زیبایی بود. این مسیر طی شد تا منطقه از بولواری که زمانی محلی برای زندگی کسانی بود که توان زندگی در شهر را نداشتند به یک محله برخوردار و زیبا تبدیل شود.»

همان‌طور که علی محمدنژاد اشاره کرد، بولوار و محله دانشجو اکنون یکی از محله‌های خوب برای زندگی در شهر مشهد است. شاید قدیمی نباشد اما در دوران فعلی همه امکانات و شرایط مناسب زندگی را داراست.محله دانشجو از یک طرف به محله تربیت و از طرف دیگر به محله دانش‌آموز متصل است. از سویی دیگر هم ابتدا و انتهای این محله به ترتیب به بزرگراه وکیل‌آباد و بزرگراه امام علی (ع) متصل است.

محله دانشجو به لحاظ وضعیت امکانات ورزشی شرایط بسیار خوبی دارد، مجموعه ورزشی مجهز شهید کاظمیان با چند سالن ورزشی و زمین روباز در رشته‌های مختلف و سالن ورزشی گلسا، زمین چمن گلسا و زمین ورزشی پرستو فرصت بسیار خوبی برای نشان دادن استعدادهای ورزشی این محله است.

در روزگاری که فضای سبز اهمیت ویژه‌ای در زندگی شهری دارد، محله دانشجو چند فضای سبز را در دل خود جای داده است که از آن جمله می‌توان به بوستان زیبای گل‌ها، پارک حاشیه‌ای بولوار مهران و پارک حاشیه‌ای بولوار آموزگار اشاره کرد. واقع شدن ادارات مهم شهری از جمله آموزش و پرورش، آب و فاضلاب و شهرداری در این محدوده بر اهمیت محله افزوده است. در کنار این موارد یک ایستگاه آتش‌نشانی در محله قرار دارد که به نوعی ایمنی محله در زمان حوادث را افزایش می‌دهد. پمپ بنزین ابتدای بولوار دانشجو هم بر امکانات رفاهی محله دانشجو افزوده است.

نکته مهمی که درباره محله دانشجو باید به آن اشاره کرد؛ بازار پر رونق این بولوار است که در سال‌های اخیر فرصت‌های خوبی را نصیب کسبه کرده است.